Presentatie Verzetsroman
Presentatie nieuwe Zaanse verzetsroman in De Waakzaamheid
Louise, vrouw in verzet
De nieuwe roman, ‘Louise, vrouw in verzet’, beschrijft het leven van Louise Ero-Chambon, die samen met haar man Henk Ero, eigenaar was van uitgaansgelegenheid De Waakzaamheid, in Koog aan de Zaan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was zij samen met haar man actief in het Zaanse verzet.
De roman is gebaseerd op historische bronnen, zowel uit familie- als oorlogsarchieven. Maar ook op getuigenissen van de vrouwen, die met Louise gevangen zaten in het Scheveningse Oranjehotel, Duitse tuchthuizen en vrouwenconcentratiekamp Ravensbrück.
Het boek is te koop bij Bruna vestigingen in Zaandam en bij boekhandel Stumpel in Krommenie en te bestellen via de schrijfster Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Jeroen Breeuwer, kleinzoon van Louise Ero-Chambon:
‘Zo bijzonder dat de geschiedenis van onze grootmoeder en haar bijdrage aan het verzet, in deze mooie roman is opgetekend. Indrukwekkend hoe we Louise leren kennen, door informatie die uit archieven en getuigenissen is verkregen.’
Burgemeester Vreeman neemt eerste exemplaar in ontvangst
Zaterdagmiddag 25 februari 2017 presenteert Lida Sanders haar nieuwe roman in restaurant De Vijfde Smaak, in De Waakzaamheid te Koog aan de Zaan. Burgemeester Ruud Vreeman neemt het eerste exemplaar in ontvangst. Ook familieleden van Louise Ero-Chambon zijn hierbij aanwezig.
Op zondagmiddag 26 februari 2017, in het Zaantheater in Zaandam, is er een tweede boekpresentatie en interview met de schrijfster tijdens de literaire salon van de Zaanstreek. Kaarten en informatie zijn verkrijgbaar via zaantheater.nl of mensdurftelezen.nl.
Ontroerende verzetsroman
Deze verzetsroman speelt zich voor een belangrijk deel af in De Waakzaamheid. Het boek is gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis. Louise Chambon werd in 1891 geboren in de Franse Ardèche en trouwde in 1913, in Parijs, met de Zaankanter Hendrik Ero. Ze droomden van een toekomst in de Franse hoofdstad. Tot de wereldpolitiek alles in duigen gooide. De Eerste Wereldoorlog brak uit: Louise en Henk moesten vluchten voor de legers van de Duitse keizer Wilhelm.
In Koog aan de Zaan maakte het paar een nieuwe start. Het ging hun voor de wind. Ze leefden in welstand en hadden een fijn gezin met drie kinderen. Ze waren de trotse eigenaren van ‘De Waakzaamheid’, het uitgaanscentrum voor de Zaanstreek. Een eersteklas etablissement voor feesten en diners, voor dans-, toneel-, en muziekavonden.
Maar het noodlot sloeg opnieuw toe en de Duitse fascisten bezetten Nederland. Henk Ero besloot al in 1940 om zich te verzetten en werd lid van de Ordedienst, een van de eerste verzetsgroepen in Koog aan de Zaan. Na zijn arrestatie moest Louise haar eigen keuzes maken.
Uit liefde voor haar man verhief ze haar stem. In het belang van haar naasten koos ze voor zelfopoffering. Louise Ero-Chambon en haar man Henk waren lid van de Stijkelgroep, een verzetsorganisatie die na de oorlog landelijke bekendheid kreeg.
Tweede historische roman
‘Louise, vrouw in verzet’, is de tweede roman van schrijfster Lida Sanders. Haar eerste boek ‘Niet het snijden doet zo’n pijn’ verscheen in 2014. Lida Sanders is een geboren en getogen Zaanse. Ze heeft een passie voor het uitpluizen van historische materiaal om daar vervolgens, in de vorm van een roman, een grote groep mensen mee te raken.
Informatiebord Stijkelgroep
Het initiatief is genomen om een informatiebord bij het monument op Westduin te plaatsen. Op dit informatiebord wordt verteld wat de Stijkelgroep is en worden de vier leden die de oorlog hebben overleefd genoemd om ook hen een plaats te geven bij het monument. Verder wordt er een verwijzing naar de website geplaatst. Het doel is om mensen die het monument bezoeken te informeren over de Stijkelgroep. Het is gebleken dat lang niet iedereen goed op de hoogte is en er behoefte is aan meer informatie(voorziening) ter plaatse.
Herdenking 4 mei 2016
Op woensdag 4 mei 2016 start om stipt 19.40 uur de Stille Tocht aan het einde van de Laan van Meerdervoort op de hoek met de Kijkduinsestraat. Deze vertrekt naar het Eregraf. Op Westduin zullen de daar aanwezigen zich bij de Stille Tocht voegen om te eindigen bij het Eregraf vlak voor 20.00u.
Het programma is als volgt:
19.40 Start Stille Tocht
Ca 19.55 Aankomst Stille Tocht op Westduin
19.58 Een hoornblazer geeft het signaal “The Last Post”
20.00 2 minuten stilte
20.02 Twee coupletten van het Wilhelmus worden gespeeld.
Gevolgd door de Kranslegging.
De kransen worden gelegd door nabestaanden, scholieren van het Dalton uit Den Haag, de gemeente Den Haag, Stichting Nationale Herdenking 's Gravenhage en de commissie Loosduinen.
Namens de Stichting zullen ook dit jaar weer bij elk graf bloemen in de daartoe aanwezige vazen worden gezet. Na de herdenking bij het Eregraf zullen wij ook onze eer betonen aan de gevallen soldaten bij het monument van de Commonwealth.
Wij nodigen iedereen die belangstelling heeft van harte uit om aanwezig te zijn bij de herdenking, deel te nemen aan de Stille tocht en bloemen te leggen bij de afzonderlijke graven of het monument. Als u bloemen wilt leggen verzoeken wij u dat u dit na de bloemlegging van de bovengenoemde genodigden doet.
Oproep Niod
Sinds februari 2015 wordt er vanuit het NIOD onderzoek gedaan naar de geschiedenis van het “Oranjehotel”: de Duitse gevangenis in Scheveningen tijdens de bezetting. Aangezien er veel mensen in deze gevangenis hebben gezeten en de omvang van het overgebleven archiefmateriaal relatief beperkt is, is het NIOD op zoek naar materiaal dat zich mogelijk nog in particulier bezit bevindt. Heeft u nog authentieke documenten, brieven, opgetekende herinneringen of ander materiaal van u zelf of van familieleden? Het zou voor het onderzoek van grote waarde zijn als u bereid bent deze documenten (als origineel of als kopie) voor het nieuwe onderzoek beschikbaar te stellen. U kunt hiervoor contact opnemen met het NIOD. Meer informatie vindt u hier: http://www.niod.nl/nl/nieuws/oproep-niod-zoekt-materiaal-over-de-gevangenen-van-het-oranjehotel-4045Herdenking 4 juni 1993
Op 4 juni 1993 droeg lid van de Stijkelgroep Hilko Glazenburg de volgende rede voor tijdens de herdenkingsdienst. Hilko Glazenburg behoorde tot een van de vier leden van de Stijkelgroep die de verschrikkingen van het gevangenschap in Duitsland heeft overleefd. Hij heeft zich lange tijd ingezet voor de Stichting Eregraf Stijkelgroep.
WAAROM ?
"Waarom zijn wij vandaag hier bijeen gekomen?
Vijftig jaar geleden, op 4 juni 1943, werden 32 mannen van de zogenaamde Stijkelgroep doodgeschoten na ruim twee jaren gevangenschap in Scheveningen (het Oranjehotel) en de Wehrmacht-Untersuchungsgefängnis, Lehrterstrasse 3 te Berlijn.
Samen met de circa 500 Nederlanders uit andere verzetsgroepen, die zich eveneens niet wilden onderwerpen aan de bezetter, boden zij verzet.
Zij lieten zich niet verleiden door de mooie praat van de bezetter en vanaf mei 1940 werden gegevens verzameld ten dienste van de Engelse bevrijder. De meesten werden begin 1942 gefusilleerd,enkelen werden naar een concentratiekamp gestuurd, waar de meesten omkwamen.
De Stijkelgroep kreeg een speciale behandeling. Waarom, zal wel nooit bekend worden.
Na de periode van arrestaties, beginnende 2 april 1941 tot eind mei 1941, verbleef de Stijkelgroep tot 26 maart 1942 in Scheveningen. Toen werd de gehele groep getransporteerd naar Berlijn en werden de processen voor het Reichs-Kriegsgericht voorbereid. Het waren vijf processen. De uitspraak van de vonnissen vond plaats in oktober en november 1942. Er werden veertig doodvonnissen uitgesproken en vijf tuchthuisstraffen.
De voltrekking van de vonnissen liet op zich wachten, echter de dreiging bleef, want regelmatig werden medegevangenen, onder andere Noren en Belgen, die ook wegens spionage ter dood veroordeeld waren, weggevoerd om geëxecuteerd te worden.
De behandeling door het gevangenispersoneel was menselijk. Op eigen verantwoordelijkheid van de gevangenisleiding werd het regime voor ter-dood-veroordeelden - namelijk steeds geboeid en dag en nacht licht in de cel - niet uitgevoerd. De voeding was redelijk. Kleine plagerijen daargelaten, zoals het verstrekken van de oorlogsberichten waarin de Duitse overwinningen en later de succesvolle terugtrekkingen vermeld stonden. Ook kregen wij met Pasen een ei met de opdruk "Ukraine", als bewijs van hun overwinning aldaar!
Maar altijd bleef voor de gevangenen de zorg: hoe zou het met de familie en vrienden thuis zijn? Veel steun kregen wij van de gevangenis-predikant Ds. Harald Poehlchau en pastoor Kreuzberg.
Men hoopte op de bevrijding. Duitsland zou verliezen, dat wisten wij in ons hart al sinds mei 1940. Maar het duurde zo lang, deze beproeving. De hoop bleef, maar de aanvaarding van het allerergste groeide ook, ondanks de knagende zorg voor de familie thuis. Ook de verstrekte bijbels en de kerkdiensten gaven veel steun. Eén van ons, Jan Neuteboom, wiens bijbel op miraculeuze wijze bewaard is gebleven en bij de familie terugkwam, getuigt daarin van deze aanvaarding als volgt: Naar aanleiding van Lucas 28:34 "En Jezus zeide: Vader vergeef het hun, want zij weten niet wat zij doen!", schreef hij: "De daden der mensen mag men haten, de mensen nooit. Zij weten niet beter. Tracht ze beter te maken."
Toch nog onverwacht werden, op 4 juni 1943 om 4 uur in de nacht, onze celdeuren geopend. Op de galerijen waren in luguber zwart geklede soldaten opgesteld en wij beseften dat er geen hoop meer was.
Een laatste kerkdienst werd nog toegestaan. Afscheidsbrieven werden geschreven, maar zouden de nabestaanden nooit bereiken. Mij werd medegedeeld dat mijn doodvonnis niet zou worden voltrokken. Ik mocht afscheid nemen van mijn boezemvriend Evert Honig. De 32 mannen werden samengeperst in een paar cellenwagens en weggevoerd naar Berlijn-Tegel. Daar werden zij vanaf 8 uur in de morgen één voor één doodgeschoten. Zij namen ongeblinddoekt als gelouterde mensen afscheid van dit leven. Ieder werd op zijn laatste weg door Ds. Poehlchau of pastoor Kreuzberg begeleid.
Van de acht ter-dood-veroordeelden, wier vonnis werd gewijzigd in tuchthuisstraf en vijf veroordeelden tot tuchthuisstraf, keerden in 1945 slechts vier naar Nederland terug. Toen de Duitsers zich op Berlijn moesten terugtrekken werden alle gevangenen in tuchthuizen gefusilleerd, of zoals wij, vanuit het tuchthuis Sonnenburg bij Küstrin afgevoerd naar het concentratiekamp "Sachsenhausen" bij Oranienburg ten noorden van Berlijn.
Van de 15 keerden er dus vier terug. De overige elf zijn in gevangenschap overleden na een onmenselijk lijden, dat vergroot werd door het lijden van hun medegevangenen die zij geen steun konden verlenen.
WAAROM DIT VERZET ?
Een kleine groep rond Johan Aaldrik Stijkel en een viertal kernen van de Orde Dienst, die op initiatief van Westerveld-Hamaker en Van Slooten in 1940 begonnen waren met het opzetten van een informatiesysteem ten dienste van de Engelse bevrijder, werden door de Sicherheits-Dienst als "Stijkelgroep" aan het Reichs-Kriegsgericht gepresenteerd.
Stijkel was reeds na de inval in Polen door de Duitsers tot de conclusie gekomen dat ook Nederland dit lot te wachten stond. Hij had vele contacten en formeerde een netwerk van invloedrijke personen, die in geval van het wegvallen van de bestuursstructuur tijdelijk de leiding in Nederland zouden kunnen overnemen. Toen in mei 1940 inderdaad deze situatie ontstond, werkte hij zijn plan uit. Om zijn plan voor te leggen aan de Nederlandse regering in Londen, wilde hij daarheen. Deze poging werd hem fataal. Het contact met de regering in Londen moest radiografisch gebeuren. Na met veel moeite contacten verkregen te hebben, kwam als voorwaarde dat de overtocht vanuit Engeland ondersteund zou worden, mits veel en waardevol informatie-materiaal meegenomen zou worden.
Stijkel, die dit deel van het verzetswerk niet wenste, heeft pas na veel weerstand hierin toegestemd. Intussen was de groep door verklikkers geïnfiltreerd.
Ook is het de vraag of het radiocontact met Londen ooit werkelijk heeft plaatsgevonden. Mogelijk is het contact onderschept door de Duitsers en kregen zij aldus de beschikking over extra belastend materiaal. Zo konden zij de eis van het meenemen van spionagemateriaal zelf inbrengen om de strafmaat te kunnen vergroten. Het verschaffen van dit materiaal is gedaan door de O.D.-mensen.
Niet alleen na de bevrijding in 1945, maar tot op de dag van vandaag zijn er Nederlanders die zich afvragen of dit offer door al deze verzetsvrouwen en -mannen gebracht had moeten worden. Het antwoord daarop wordt gegeven door de gebeurtenissen van vandaag die zich verspreid over de gehele aardbol voordoen.
In 1940 werden wij geconfronteerd met een politiek systeem, dat ons zou degraderen tot jaknikkers en tot moordenaars van degenen die niet ja wilden knikken. Het dreigt weer deze kant op te gaan. Weer zijn er mensen nodig die ja zeggen op de vraag om hulp om dit te keren.
Ik eindig met de woorden die mijn medegevangene Jan Neuteboom in zijn bijbel schreef: "De daden der mensen mag men haten, de mensen nooit! Zij weten niet beter. Tracht ze beter te maken."
U allen dank ik, dat U mij heeft willen aanhoren. Vijftig jaren heb ik dagelijks aan hen gedacht, zoals U ook deed. Het uitspreken van mijn gedachten brengt mij rust en vrede. Dit wens ik u ook toe."
Herdenkingsrede 1968
Op 4 juni 1968 vond een herdenking plaats op begraafplaats Westduin in Den Haag. Dr. Harald G. Poelchau, die leden van de Stijkelgroep tijdens gevangenschap als pastoor begeleidde, gaf daar een toespraak.
U kunt de vertaling van de toespraak bekijken door op deze link te klikken.
Herdenking 2015
Op maandag 4 mei 2015 start om stipt 19.40 uur de Stille Tocht aan het einde van de Laan van Meerdervoort op de hoek met de Kijkduinsestraat. Deze vertrekt naar het Eregraf. Op Westduin zullen de daar aanwezigen zich bij de Stille Tocht voegen om te eindigen bij het Eregraf vlak voor 20.00u.
Het programma is als volgt:
19.40 Start Stille Tocht
Ca 19.55 Aankomst Stille Tocht op Westduin
19.58 Een hoornblazer geeft het signaal “The Last Post”
20.00 2 minuten stilte
20.02 Twee coupletten van het Wilhelmus worden gespeeld.
Gevolgd door de Kranslegging.
De kransen worden gelegd door nabestaanden, scholieren van het Dalton uit Den Haag, de gemeente Den Haag, Stichting Nationale Herdenking 's Gravenhage en de commissie Loosduinen.
Namens de Stichting zullen ook dit jaar weer bij elk graf bloemen in de daartoe aanwezige vazen worden gezet.
Na de herdenking bij het Eregraf zullen wij ook onze eer betonen aan de gevallen soldaten bij het monument van de Commonwealth.
Wij nodigen iedereen die belangstelling heeft van harte uit om aanwezig te zijn bij de herdenking, deel te nemen aan de Stille tocht en bloemen te leggen bij de afzonderlijke graven of het monument. Als u bloemen wilt leggen verzoeken wij u dat u dit na de bloemlegging van de bovengenoemde genodigden doet.
